İşyerinde verilen yemeğin kaldırılması

İşyerinde yemeğin kaldırılması

Birçok işyerinde günlük asgari mesainin 7,5 saat sürdüğü düşünüldüğünde, işçilere yemek verilmesi bir ayrıcalıktan öte gereklilik halini almaktadır. Özellikle çalışma süresinin 7,5 saatin de üzerine çıktığı işyerlerinde işçilere verilen yemek, işçiler açısından çok değerli hale gelmektedir. Buna rağmen, işveren işyerine verdiği yemeği kaldırabilir mi?

İşyerinde yemek verilmesi

Öncelikle şuradan başlamak gerekir. İşverenin işçilerine yemek vermesi bir zorunluluk değildir. Şu yazımda daha önce açıkladığım üzere; İş Kanununa göre işverenin işçilerine yemek sağlama mecburiyeti bulunmamaktadır. Ancak toplu iş sözleşmesine ya da iş sözleşmesine yemek verilmesine dair bir hüküm konulmuşsa, bu durumda yemek verilmesi zorunlu hale gelecektir.

Verilen yemeğin kaldırılmak istenmesi

İşyerinde bazı haklar işçilere yazılı olarak verilirken, bazı haklar ise işyeri uygulaması haline gelerek kazanılır. İşte yemek de bu kabildendir. İşyerinde uzun süredir yemek veriliyor olması, bunun bir işyeri uygulaması haline geldiğini gösterir ve işçiler açısından bir tür kazanılmış hak olarak kabul edilir.

Yani işçilere işyerinde yemek vermek ya da onlara yemek ücreti ödemek normal şartlar altında zorunlu değilken; işçilerine uzun süredir yemek veren ya da yemek ücreti ödeyen işverenin işçileri bakımından artık bu kazanılmış bir hakka dönüşür.

Yargıtay yemek konusunda ne diyor?

Yargıtay’ın bir kararında (9 Hukuk, 2004/14486) “Nisan 2000 tarihinde işverenin işyerinde duyum yaparak ekonomik kriz sebebiyle işyerindeki ikramiye ve yemek parasının kaldırıldığını bildirmiş ve bu tarihten sonra akdin feshedildiği 1.12.2001 tarihine kadar ikramiye ve yemek parası ödemesi yapılmamış, tüm işçilerin ve bu arada davacı bu değişikliğe karşı çıkmamış ve bu uygulamayı benimsemiştir. Aradan bir buçuk sene geçip hizmet akdi feshedildikten sonra işverenin uygulamasına karşı çıkmış ikramiye ve yemek parası alacak isteğinde bulunmuştur… İkramiye ve yemek parasının kaldırılması tüm işçilerin karşı çıkmayarak kabulüyle işyeri uygulaması haline gelmiştir. Böyle olunca ikramiye ve yemek ücreti alacak isteklerinin reddi gerekirken yazılı şekilde kabulü hatalıdır.” denilmektedir.

İşçinin hakkı olan yemeğin kaldırılmasının sonucu

Toplu iş sözleşmesinde yer alan ya da iş sözleşmesiyle işçiye tanınan veya işyeri uygulaması haline gelmiş olan yemek verilmesinin ya da yemek ücreti ödemesinin kaldırılmak istenmesi halinde işçinin onayı şarttır. Böyle bir değişikliğe onay veren işçi, bu haklarını yitirir. Ancak, bu kaldırılma işlemine onay vermeyen işçinin, yapılan bu değişikliği gerekçe göstererek İş Kanununun 24/2-f maddesi uyarınca iş akdini haklı nedenle feshetme hakkı vardır.

SONUÇ

İşyeri uygulaması haline gelmiş olan ya da bireysel veya toplu iş sözleşmeleriyle işçilere hak olarak verilen yemeklerden ya da yemek/ticket ödemelerinden vazgeçilmesi kolay değildir.

İşyerinde yemek vermekten vazgeçmek isteyen ya da işçilerine bundan sonrası için yemek ücreti ödemek istemeyen işveren, öncelikle işçilerinin onayını almak zorundadır.

Böyle bir talebe onay veren işçi, artık işyerinde yemek hakkından ya da yemek ücreti hakkından bahsedemez. Ancak; buna onay vermeyen işçi, buna rağmen yemeğin kaldırılması ya da yemek ücretinin azaltılması/kaldırılması halinde İş Kanununun 24/2-f maddesi gereğince kıdem tazminatını talep ederek işten ayrılabilir.